Effectief samenwerken levert veel geld op
Samenwerken en verbinden is in mijn ogen het meest dominante thema in organisaties. Daarom ook een belangrijk onderwerp in persoonlijke coaching, advies en training. In de praktijk blijkt samenwerken niet eenvoudig en een grote uitdaging! Een eerste reactie onder druk van deze uitdaging is niet zelden dat leidinggevenden in de macht van hun positie vluchten en niet de kracht van de samenwerking zoeken. We doen wat we niet willen doen en doen niet wat we wel willen doen. Een overlevingsmechanisme. De onmacht in samenwerking kost het bedrijfsleven echter miljarden euro’s per dag. Mensen produceren “waste” in hun onmacht waardoor ziekteverzuim toeneemt, arbeidsconflicten ontstaan en waardevolle krachten de organisatie verlaten; een korte inventarisatie van grote verliezen die vanzelfsprekend een aanslag plegen op de marge van de organisatie.
We zijn ons wel bewust van het feit dat samenwerken effectief is en noodzakelijk om tot goede prestaties te komen. Samenwerken met je collega’s, samenwerken met verschillende afdelingen en disciplines en samenwerken met de klant! Het is bovendien van groot belang dat organisaties onderling effectief samenwerken. Ieder weldenkend mens weet dat geen enkele organisatie op zichzelf kan functioneren en dat we alleen samen de grote uitdaging van de toekomst kunnen beslechten. Toch is samenwerken niet gemakkelijk en zeker niet vanzelfsprekend. Wellicht is een van de redenen voor deze moeite dat ieder van de partners ogenschijnlijk een klein deel van zijn of haar persoonlijke autonomie moet opgeven in het vertrouwen dat het samen meer gaat opleveren. Het succes van samenwerken is afhankelijk van het vermogen om te kunnen vertrouwen. Vertrouwen dat in de samenwerking alle partijen op een hoger plan komen. De kracht van wederkerigheid! Martin Buber, een vooraanstaande filosoof uit de vorige eeuw schreef hierover baanbrekend werk. “Ik word door jou” was een van zijn belangrijke stellingen en “geen autonomie zonder ontmoeting.” Bewust zijn dat we altijd een ander nodig hebben om onszelf te kunnen zijn zal ons helpen de uitdaging van de samenwerking steeds weer aan te gaan. Een wit voorwerp met een witte muur op de achtergrond zal op afstand niet zichtbaar zijn. Pas als de achtergrond rood is zal het witte voorwerp tot zijn recht komen. Een mooie metafoor die wat over samenwerken zegt.
De kracht van het verschil
In de verschillen maak je elkaar zichtbaar en kom je samen tot betekenis. Een mooi principe in samenwerking met collega’s maar ook in samenwerking met klanten. In samenwerking gaat het bij uitstek om het constructief maken van de verschillen. Als je gefascineerd door de ander ontdekt wie je zelf bent, zal je werkelijk tot betekenis komen. Martin Buber was zijn tijd ver vooruit. Hij voorspelde een nieuw relationeel tijdperk, een tijdperk waarin we veel mogen leren. Leren over onszelf door samen te werken met anderen. Leren over onze eigen organisatie door samen te werken met andere organisaties, dé grote uitdaging in de praktijk. Een verschil dat je niet begrijpt kan een bedreiging worden. Daar zien we ook in de samenwerking in organisaties de valkuil van de verschillen. Samenwerken is leren om verschillen te benutten en niet te bestrijden. Leer tegen elkaar te zeggen: “Wat interessant dat jij anders bent dan ik!” Ik ben geworden wie ik ben, door mijn ontmoetingen en samenwerking met veel verschillende mensen die heel anders zijn dan ik. Een prachtig uitgangspunt om juist door samenwerking in onze kracht te komen en een opbrengst levert die vele malen groter is dan het hoogste salaris.
We mogen onze uitdagingen onder ogen zien in een tijdperk dat vanuit nieuwe structuren ook hele nieuwe kansen creëert. Verschillen die er mogen zijn genereren erkenning en waardering. Daar waar mensen van waarde kunnen zijn, zullen ze ook erkenning en waardering ontvangen. Hierdoor zal hun kans op zelfvalidatie toenemen en hun motivatie groeien! Samen met anderen een hoger doel bereiken is het uitgangspunt in samenwerking. Niet in de laatste plaats belangrijk voor motivatie van mensen. Eigen verantwoordelijkheid speelt hierbij een grote rol. Niet alleen het psychologisch vermogen om verantwoordelijkheid te kunnen dragen is daarbij van belang, maar ook de bereidheid om anderen mee te nemen in het succes en verantwoordelijkheden te delegeren, zodat ook anderen tot zelfvalidatie kunnen komen. Een vermogen dat met kwetsbaarheid te maken heeft, de kracht om niet alleen te geven maar ook te kunnen ontvangen. Ook hier vinden we weer het principe van de wederkerigheid. Ik heb de ander nodig en de ander heeft mij nodig.
Macht of invloed
Macht is een belangrijk thema in organisaties. De onmacht van de verbinding zet mensen aan tot overlevingsmechanismes die vaak zichtbaar worden in machtsstructuren. Te vaak proberen leidinggevenden vanuit hiërarchische machtsposities een organisatie te besturen. Een manier die hoort bij het verleden en waarbij we inmiddels geleerd moeten hebben dat dit niet leidt tot een succesvolle organisatie. Interessant is om macht te vertalen naar invloed van personen. Samen kun je grote invloed hebben en dus ook de kracht van de samenwerking ontdekken. Dat is anders dan macht vanuit een positie, een hiërarchische structuur, die vaak ten koste gaat van eigen verantwoordelijkheid en autonomie van mensen. In een nieuwe samenwerking zal een nieuwe realiteit ontstaan, een realiteit van het samen tot een hoger doel komen. Nieuwe relaties, nieuwe betekenissen en natuurlijke samenwerkingsprocessen zullen in de komende decennia de plaats in gaan nemen van oude hiërarchische machtsbolwerken, gestuurd door dominante leiders. Ik herken in de praktijk veel pijnlijke voorbeelden van grote organisaties die op deze wijze gestuurd werden. De weg naar samenwerken is ook een weg naar kwetsbaar worden. Je kunt niet in je eentje dat hogere doel bereiken. Samen moet je een nieuwe werkelijkheid creëren en betekenisvolle relaties zullen zelfs een veranderende maatschappij tot gevolg hebben.
De dynamiek van samenwerken
Elke poging om een complexe situatie in kaart te brengen is achterhaald op het moment dat de kaart wordt getekend. “ Bewust worden is het begin van veranderen.” Waar kom ik vandaan, waar ben ik en waar ga ik naartoe? Drie eenvoudige vragen die in de praktijk niet eenvoudig zijn om te beantwoorden. Mensen worden bepaald door generaties. Een mooi Joods spreekwoord zegt: “Als je niet weet waar je vandaan komt, weet je ook niet waar je naartoe moet gaan.” Ieder navigatiesysteem vraagt eerst: “Wil je de huidige locatie als vertrekpunt gebruiken?” Dat zou in onze samenwerkingsvraagstukken weleens een grote eyeopener kunnen zijn! Bewust worden van de invloed van het hiërarchisch denken kan ons helpen nieuwe denkstructuren te ontwikkelen in gelijkwaardigheid en eigen verantwoordelijkheid, die een grote invloed zullen hebben op ons gevoel van welzijn en op ons handelen in de toekomst. Een grote uitdaging in samenwerking! Niet wollig, maar een harde realiteit waar ik dagelijks mee geconfronteerd word in de wanhoop van samenwerking.
Samenwerken loont!
Samenwerken loont in alle verschillende vormen, personen binnen de context van een relatie, een organisatie, een maatschappij en in generaties. Wij kunnen met elkaar de sleutelpositie hebben om te herbouwen waar vorige generaties strandden, om te leren van de geschiedenis en komende generaties de kracht van samenwerken door te geven! Ik ben ervan overtuigd dat de vrucht van deze samenwerking zal resulteren in een optimaal rendement van de organisatie! Richt je focus op samenwerking en laat winst de vrucht zijn!
|
|
