Regeren is vooruitzien

Regeren is vooruitzien.

Onder iedere relatie en onder iedere vorm van samenwerking ligt het thema vertrouwen, als een essentieel fundament. Hoe kun je betrouwbaar voor elkaar zijn? De definitie van betrouwbaarheid is handelen in de lijn van de verwachting. Het heeft niet alleen te maken met wie ik ben, maar betrouwbaarheid strekt zich uit in de relationele werkelijkheid. Wat mag ik van jou verwachten en wat mag jij van mij verwachten?

Daar ligt direct het punt wat ik in dit verhaal wil maken. Ik wil voorzichtig zijn in een tijd waarin veel mensen proberen hun waarheid als enige waarheid te prediken en anderen schaamteloos te willen overtuigen. Toch wil ik een poging doen om te overwegen waar mijn gevoel vandaan komt waarom de regering met de dag onbetrouwbaarder voor mij wordt. Daarnaast voel ik ook de verantwoordelijkheid om te beoordelen in welke situatie we met elkaar zitten en hoe ik daarin mijn plaats in kan nemen.

Wat mag ik van een regering verwachten. Dat zij handelen in de lijn van de verwachting. Wat verwacht ik van de regering is dan een belangrijke tweede vraag. In januari 2020, nu dus bijna twee jaar geleden werden we geconfronteerd met het SARS-CoV-2 virus. Een begin van een pandemie, met gevolgen waarvan we toen waarschijnlijk nog geen besef van hadden. De regering is verbonden met alle andere regeringen in Europa en ook met regeringen in andere werelddelen. Zij hebben informatie uit de eerste hand, waar ze in de dagelijkse praktijk ook maar al te graag mee schermen op het moment dat er nieuwe maatregelen genomen moeten worden. Uitspraken als; dit doen ze in Duitsland ook al, ook Frankrijk doet dit en nog sterker, moeten maatregelen legaliseren. Daar waar je gebruik maakt van dit soort versterking van argumenten, moet je ook de consequentie nemen dat je dus als regering had kunnen weten en meer had kunnen ondernemen dan een gemiddelde burger.

In de loop van 2020 worden we overdonderd door de pandemie en komt de samenleving gierend tot stilstand. Een lockdown, waar niemand voor die tijd van had kunnen dromen. Ziekenhuizen draaien overuren, de zorg wordt zwaar overbelast en een groot deel van het land verklaard zich solidair: Samen dragen! Een groot landelijk applaus voor de zorgverleners die daardoor zichtbaar gemotiveerd werden om nog harder te gaan werken. Braaf thuis werken, scholen dicht en kinderen thuis onderwijs geven. Een groot beroep op de bereidwilligheid van een volk dat solidair is!

Ik had de verwachting dat er dan beleidsmatig naar een toekomst zou worden gekeken. Van deze pandemie zouden we niet zomaar verlost zijn, sterker nog, de adviserende organen spreken over een uitdaging waar we mee moeten leren leven. Ik verwachtte participatie van de regering. Een campagne om de zorg in razend tempo uit te gaan bereiden. Een enorme actie om meer hulpverleners op te leiden, mensen te mobiliseren en te zorgen dat, indien nodig, er een leger klaar zou staan van hulpverleners die voorbereid zijn op de volgende golf. Uitbreiding van de ic-capaciteit en zorgen voor een sterke bemanning, dat had ik verwacht. Misschien eens kijken hoe ze dat in Duitsland doen en wat hun capaciteit is?

Marcel Levi is directeur van een groot Londens ziekenhuis. Hij zat regelmatig bij talkshows aan tafel om deze boodschap te verkondigen. Vanuit Den Haag hoorden wij daar weinig over. En nu, 1,5 jaar later komen we in een fase die ook door de wijze dames en heren in de commissies was voorspeld. De besmettingen nemen toe, het is herfst!

Ja, maar, nu zijn we voor 85 % gevaccineerd was mijn gedachte. En er is een grote groep mensen die reeds een besmetting met virus heeft doorgemaakt dus die zijn ook resistent. De praktijk leert echter anders. Ondanks de grote groep Nederlanders die loyaal geweest zijn en zich op dringend advies van de overheid hebben laten vaccineren, is het gevaar van de pandemie nog niet bedwongen. Opnieuw moet er paniekvoetbal gespeeld worden, omdat er niet tijdig gereageerd is. Nu moet de horeca weer uren eerder dicht. Eten tussen 1200 en 20.00 uur kan wel, maar tussen 20.00 en 2300 uur niet. Dan kun je besmet raken. Veel kleine ondernemers worden opnieuw gestraft door een overheid die zelf niet proactief is geweest.

Nederland polariseert. Het gaat mis in de samenleving. Groepen voor en tegen vaccinatie, daar gaat ten diepste echter de discussie niet over. Wie krijgt nu de schuld van de hele crisis? Zijn het de niet gevaccineerde die zich verzet hebben, zijn het de kinderen die het virus doorgeven waardoor klassen naar huis gestuurd worden en ouders weer in de actie moeten komen om al de praktische problemen op te lossen, zijn het de horecabedrijven, die te lang open zijn en maar moeten sluiten, sportscholen, studenten en ga zo nog maar even door. De polarisatie heeft in mijn ogen meer te maken met een toenemende onbetrouwbaarheid zowel op regeringsniveau als in de samenleving.

Zoeken naar een schuldvraag gaat ons in de samenleving niet verder brengen. Nemen van verantwoordelijkheid is volgens mij de eerste stap. Het is de verantwoordelijkheid van elke Nederlander om te stoppen met het elkaar veroordelen. Leer te luisteren naar elkaar en stop met elkaar te willen overtuigen. Laten we vooral proberen samen te beoordelen wat er in onze samenleving aan de hand is.

Daarnaast zou ik willen pleiten voor een overheid die verantwoordelijkheid neemt. Niet door politiek strategische regels te bedenken, onderbouwd met hoe we dat in Europa doen, maar door voorop te gaan lopen in het nemen van verantwoordelijkheid. Als de capaciteit van de ziekhuizen in de afgelopen periode verdubbeld was, dan hadden we nu anders in de wedstrijd gezeten. Vandaag een noodkreet vanuit de GGZ-instellingen. Zij worden overspoeld met hulpvragen van mensen die vastlopen in het vertrouwen! Een leger hulpverleners is nodig om deze crisis te gaan coachen! Ook hier zien we het gierend uit de hand lopen. Een groeiende groep horecaondernemers die failliet zijn gegaan, hun pensioen hebben zien verdampen en nu met een burn-out thuis zitten. Om maar niet te spreken over de eenzaamheid die in de samenleving is ontstaat omdat mensen opgesloten worden en verstoken raken van hun sociale contacten.

Onmacht in de samenwerking van de verantwoordelijke politici en deskundigen in Den Haag veroorzaakt veel onschuldige slachtoffers. Onrechtvaardige maatregelen en onvoldoende zichtbare acties om werkelijk voorbereid te zijn op een pandemie. Een pandemie die nog jaren zal duren en die vraagt om duurzame oplossingen. Oplossingen die te maken hebben met een betrouwbare overheid. Verdrietig om te zien hoe dit vertrouwen steeds meer afneemt. De toeslag affaire, waar vele duizenden gezinnen onder lijden en die nog steeds niet voor iedereen is opgelost. De provincie Groningen met teleurgestelde mensen, zij zien hun huizen verder scheuren en het is nog steeds niet opgelost.

Politiek Den Haag lijkt bezig te zijn met andere zaken. In het debat bedreigen politicy elkaar. Een vreselijk anti voorbeeld voor de samenleving dat vandaag in het nieuws was. Verder is men druk om te kijken wie er zijn zin kan krijgen en wie het grootste deel van de macht kan pakken in een nieuwe regering. De druk is groot, realiseert men zich aan de onderhandel tafels. Als we nu afstevenen op nieuwe verkiezingen komen de kaarten echt anders te liggen. De grote partijen zullen slinken en nieuwe bestuurders krijgen dan een kans. De hete adem in de nek van het proletariaat. Misschien toch hopen dat we opnieuw naar de stembus mogen?